03 Quang Trung, Đà Nẵng, Việt Nam

Khám phá chiều sâu của một “lệnh” trong Generative AI

10 Sep

By: anhquanghb

Kỹ thuật Prompt cho ChatGPT

Comments: No Comments.

Trong kỷ nguyên của Trí tuệ Nhân tạo (AI), đặc biệt là Generative AI, có một từ khóa mà bạn sẽ nghe thấy ở khắp mọi nơi: Prompt. Nhiều người nghĩ đơn giản nó chỉ là một câu hỏi gửi đến các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như ChatGPT, nhưng thực tế, khái niệm này sâu sắc và phức tạp hơn rất nhiều. Một Prompt không chỉ là một lời nói, nó là chìa khóa để khai mở toàn bộ tiềm năng của AI, là cách chúng ta giao tiếp và định hình kết quả đầu ra của nó.

Vậy, một prompt thực sự là gì và tại sao chúng ta cần phải hiểu rõ về nó? Hãy cùng đào sâu vào bản chất của từ này để thấy được những chiều không gian ấn tượng mà nó mang lại.

Hiểu bản chất của từ “Prompt”

Để hiểu được vai trò của một prompt trong AI, chúng ta có thể bắt đầu bằng cách nhìn vào các ý nghĩa khác nhau của từ này trong tiếng Anh. Điều thú vị là chính các định nghĩa này đã mô tả một cách chính xác cách chúng ta tương tác với các mô hình LLM.

Đầu tiên, prompt là một động từ, mang nghĩa “thúc đẩy” hoặc “khuyến khích” ai đó làm gì. Trong ngữ cảnh của AI, prompt chính là một lời kêu gọi hành động. Khi bạn gõ một lệnh, bạn đang thúc đẩy mô hình AI bắt đầu quá trình tạo ra nội dung, có thể là văn bản, mã code, hình ảnh, hay bất cứ thứ gì bạn yêu cầu. Giống như lời nhắc nhở của giáo viên về kỳ thi sắp tới đã thúc đẩy học sinh bắt đầu học bài, prompt là cú huých đầu tiên để mô hình AI tạo ra một phản hồi.

Thứ hai, prompt cũng là một tính từ, có nghĩa là “nhanh chóng” hoặc “kịp thời”. Điều này phản ánh một trong những đặc điểm cơ bản của hầu hết các lệnh prompt mà chúng ta sử dụng hàng ngày: chúng được xử lý ngay lập tức và tạo ra kết quả gần như tức thời.

Thứ ba, prompt còn là một danh từ, mang ý nghĩa “gợi ý” hay “lời nhắc nhở” để giúp ai đó nhớ lại điều gì đó. Đây là một khía cạnh vô cùng quan trọng, bởi chúng ta có thể dùng prompt để cung cấp ngữ cảnh hoặc nhắc lại các thông tin quan trọng cho mô hình. Các mô hình LLM có một “trí nhớ” tạm thời trong mỗi cuộc hội thoại, và việc sử dụng các prompt nhắc nhở sẽ giúp chúng duy trì mạch thông tin một cách hiệu quả, đặc biệt trong những cuộc trò chuyện dài.

Cuối cùng, trong lĩnh vực máy tính, prompt còn là một danh từ để chỉ một thông báo trên màn hình, yêu cầu người dùng nhập dữ liệu. Điều này cho thấy sự tương tác hai chiều: không chỉ chúng ta prompt mô hình AI, mà bản thân mô hình cũng có thể prompt lại chúng ta để làm rõ yêu cầu hoặc gợi ý một phiên bản tốt hơn của câu hỏi.

Khám phá các chiều không gian của một Prompt

Bên cạnh những ý nghĩa cơ bản trên, một prompt còn có những chiều không gian phức tạp hơn mà một kỹ sư Prompt Engineering thực thụ cần nắm rõ.

1. Chiều không gian thời gian (Time Dimension): Các prompt không phải lúc nào cũng chỉ có tác dụng ngay lập tức. Chúng có thể có hai dạng:

Đây là dạng phổ biến nhất. Ví dụ, bạn hỏi “Thủ đô của Việt Nam là gì?” và mô hình trả lời ngay lập tức “Hà Nội”.

Đây là dạng prompt “ma thuật” hơn. Nó là một lệnh có hiệu lực trong tương lai và sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến các phản hồi sau này của mô hình. Ví dụ, bạn bắt đầu cuộc hội thoại bằng câu lệnh: “Từ giờ trở đi, khi tôi hỏi một câu hỏi, hãy đề xuất một phiên bản tốt hơn của câu hỏi đó, sau đó hỏi tôi xem có muốn sử dụng nó không.”

Sự tuyệt vời nằm ở chỗ, khi bạn hỏi một câu hỏi tiếp theo như “Bầu trời màu gì?”, mô hình sẽ không trả lời ngay. Thay vào đó, nó sẽ nhớ lại lệnh ban đầu của bạn và phản hồi: “Một phiên bản tốt hơn của câu hỏi có thể là: “Giải thích khoa học cho màu xanh của bầu trời vào ban ngày là gì?”. Bạn có muốn tôi sử dụng phiên bản này không?” Rõ ràng, đây là một câu hỏi tốt hơn rất nhiều, và điều đó cho thấy sức mạnh của một prompt có thể kéo dài qua thời gian như thế nào.

2. Chiều không gian thông tin (Information Dimension): Một prompt không chỉ là một công cụ để lấy thông tin, mà còn là một cách để cung cấp thông tin mới cho mô hình. Đây là một khả năng vô cùng hữu ích, đặc biệt khi bạn cần AI xử lý những dữ liệu mà nó chưa được huấn luyện hoặc đã cũ.

Ví dụ, kiến thức của ChatGPT có thể bị giới hạn đến một thời điểm nhất định (ví dụ: tháng 9 năm 2021). Nếu bạn hỏi về tỷ lệ trúng tuyển của một trường đại học vào năm 2023, nó sẽ nói không có dữ liệu. Tuy nhiên, nếu bạn cung cấp thông tin đó vào prompt của mình, mô hình sẽ có thể sử dụng dữ liệu bạn cung cấp để đưa ra một phản hồi chính xác dựa trên thông tin mới này. Điều này cho phép chúng ta biến LLM thành một công cụ lý luận mạnh mẽ dựa trên dữ liệu cá nhân hoặc các thông tin cập nhật.

Kết luận

Một prompt không chỉ là một “câu hỏi” đơn giản. Nó là một khái niệm đa chiều, bao gồm lời kêu gọi hành động, ngữ cảnh, khả năng ghi nhớ, và thậm chí là dữ liệu mới. Việc hiểu rõ các khía cạnh này là nền tảng của Prompt Engineering – nghệ thuật và khoa học của việc giao tiếp với AI.

Thay vì chỉ hỏi “Viết một bài văn”, hãy thử một prompt phức tạp hơn: “Hãy đóng vai một chuyên gia, viết một bài văn 500 chữ về tầm quan trọng của năng lượng tái tạo, sử dụng một ví dụ thực tế về thủy điện ở Việt Nam, và sử dụng giọng văn trang trọng nhưng dễ hiểu.”

Bằng cách hiểu và ứng dụng các chiều không gian của prompt, bạn không chỉ đơn thuần sử dụng AI, mà còn đang thực sự làm chủ nó.

Leave a Reply

Sidebar: